Việc lựa chọn trường tiểu học đầu tiên cho con là quyết định quan trọng của mỗi bậc phụ huynh. Đặc biệt với thông tin mới nhất về miễn học phí toàn bộ từ mầm non đến THPT công lập từ năm học 2025-2026, nhiều gia đình đang cân nhắc chọn trường công lập chất lượng tốt cho con. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện về các tiêu chí quan trọng khi lựa chọn trường công lập phù hợp để con bắt đầu hành trình học tập tại lớp 1.
Tiêu chí đánh giá chất lượng trường công lập cho học sinh lớp 1
Khi tìm kiếm một trường công lập tốt cho bé vào lớp 1, phụ huynh cần đánh giá dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau. Theo số liệu từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện nay cả nước có khoảng 15.000 trường tiểu học công lập với chất lượng đào tạo khác nhau. Để chọn được trường phù hợp, cha mẹ nên quan tâm đến các tiêu chí cụ thể sau:
Đầu tiên, phụ huynh cần đánh giá chương trình giáo dục của trường. Mặc dù tất cả trường công lập đều tuân theo chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhưng một số trường có thể có các chương trình bổ trợ hoặc phương pháp giảng dạy đặc thù, tập trung vào phát triển toàn diện của học sinh. Ví dụ, có trường áp dụng mô hình trường học mới VNEN, có trường tích hợp các phương pháp giáo dục tiên tiến như Montessori.
Tiếp theo, đội ngũ giáo viên là yếu tố then chốt quyết định chất lượng giáo dục. Theo khảo sát gần đây, các trường tiểu học có tỷ lệ 100% giáo viên đạt chuẩn và trên 30% giáo viên có trình độ sau đại học thường có chất lượng giảng dạy tốt hơn. Phụ huynh nên tìm hiểu về tỷ lệ này tại các trường đang cân nhắc.
Cơ sở vật chất và môi trường học tập cũng là tiêu chí quan trọng không thể bỏ qua. Trường học có không gian rộng rãi, sân chơi an toàn, thư viện phong phú và trang thiết bị hiện đại sẽ tạo điều kiện tốt cho việc học tập và phát triển của trẻ. Theo tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục, diện tích bình quân tối thiểu cho mỗi học sinh tiểu học là 6m², nhưng thực tế nhiều trường nội đô chỉ đạt khoảng 2-3m².
Một tiêu chí quan trọng khác là sĩ số lớp học. Các nghiên cứu giáo dục chỉ ra rằng lớp học có dưới 35 học sinh thường hiệu quả hơn trong việc giáo dục tiểu học. Tuy nhiên, thực tế hiện nay tại các đô thị lớn, sĩ số lớp thường dao động từ 40-45 học sinh/lớp, thậm chí có nơi lên tới 50-60 học sinh/lớp.
Bên cạnh đó, phụ huynh nên quan tâm đến môi trường giáo dục và văn hóa học đường. Trường có kỷ luật tốt, học sinh được tôn trọng, không có hiện tượng bạo lực học đường sẽ là môi trường an toàn cho con phát triển. Theo thống kê mới nhất, các trường có ban đại diện cha mẹ học sinh hoạt động tích cực thường có môi trường giáo dục tốt hơn.
Cuối cùng, phụ huynh cũng cần cân nhắc các khoản phụ thu ngoài học phí chính. Mặc dù từ năm 2025-2026, học sinh sẽ được miễn học phí tại trường công lập, nhưng các khoản phụ thu như đồng phục, bảo hiểm y tế, hoạt động ngoại khóa vẫn tồn tại và có thể khá chênh lệch giữa các trường.
Đánh giá đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và trình độ chuyên môn
Đội ngũ giáo viên đóng vai trò quyết định trong việc hình thành nền tảng học tập và phát triển của trẻ. Đặc biệt, giáo viên chủ nhiệm lớp 1 có ảnh hưởng vô cùng lớn đến tâm lý, kỹ năng và nhận thức của con trong những năm đầu tiên đến trường. Đánh giá đúng về đội ngũ giáo viên sẽ giúp phụ huynh có cơ sở quan trọng khi lựa chọn trường.
Cách tìm hiểu về giáo viên chủ nhiệm lớp 1
Để tìm hiểu về giáo viên chủ nhiệm lớp 1, phụ huynh có thể áp dụng nhiều phương pháp hiệu quả. Trước tiên, nên tham dự các buổi họp phụ huynh hoặc ngày hội tuyển sinh của trường để gặp gỡ trực tiếp giáo viên. Qua đó, phụ huynh có thể đánh giá phong cách giao tiếp, cách ứng xử và quan điểm giáo dục của giáo viên.
Một cách khác là tham khảo ý kiến từ phụ huynh khác có con đã học tại trường hoặc với giáo viên đó. Thực tế cho thấy, thông tin từ những người đã có trải nghiệm thực tế thường rất hữu ích và đáng tin cậy. Phụ huynh cũng nên tìm hiểu về thành tích giảng dạy của giáo viên thông qua các giải thưởng, thành tích của học sinh cũ, hoặc những đóng góp cho ngành giáo dục.
Phụ huynh có thể yêu cầu được tham quan lớp học và quan sát cách giáo viên tương tác với học sinh. Nhiều trường tiểu học chất lượng cao thường tổ chức các “lớp học mở” để phụ huynh có cơ hội này. Điều này giúp đánh giá khả năng quản lý lớp học, phương pháp giảng dạy và cách giáo viên xử lý các tình huống phát sinh.
Vai trò của giáo viên đối với sự phát triển của trẻ
Vai trò của giáo viên với sự phát triển của trẻ lớp 1 không thể đánh giá quá cao. Theo các nghiên cứu giáo dục, giáo viên lớp 1 không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người đồng hành, định hình thói quen học tập và tư duy của trẻ. Một giáo viên tốt sẽ biết cách tạo động lực học tập, khơi dậy tình yêu học tập và xây dựng nền tảng vững chắc cho trẻ.
Tại lớp 1, giáo viên còn đóng vai trò thay thế cha mẹ, giúp trẻ thích nghi với môi trường học đường. Họ phải nhạy cảm với nhu cầu tâm lý của từng em, biết cách động viên, khuyến khích và xây dựng sự tự tin cho trẻ. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ em bắt đầu học tập tốt tại lớp 1 có xu hướng duy trì thành tích học tập tốt trong những năm tiếp theo.
Đánh giá phương pháp giảng dạy của trường
Phương pháp giảng dạy của trường tiểu học là yếu tố quyết định tới hiệu quả học tập của trẻ. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục, nhiều trường công lập đã áp dụng các phương pháp giảng dạy tiên tiến, tích cực. Phụ huynh nên tìm hiểu liệu trường học có áp dụng phương pháp giáo dục hiện đại như học qua trải nghiệm, học tập dự án hay phương pháp lấy học sinh làm trung tâm.
Một số trường tiểu học công lập chất lượng cao hiện đang áp dụng mô hình “lớp học đảo ngược” (flipped classroom) hoặc tích hợp công nghệ vào giảng dạy, giúp học sinh phát triển kỹ năng tự học và tư duy sáng tạo. Phụ huynh nên quan tâm đến việc trường có thường xuyên cập nhật, đổi mới phương pháp giảng dạy hay không, có tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các khóa bồi dưỡng chuyên môn hay không.
Nhiều trường tiểu học hiện nay cũng chú trọng phát triển các kỹ năng mềm như làm việc nhóm, thuyết trình, giải quyết vấn đề thay vì chỉ tập trung vào kiến thức học thuật. Đây là xu hướng giáo dục tiên tiến mà phụ huynh nên ưu tiên khi lựa chọn trường cho con.
Cơ sở vật chất và môi trường học tập tại trường tiểu học
Cơ sở vật chất và môi trường học tập là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục và sự phát triển toàn diện của học sinh. Một trường tiểu học có cơ sở vật chất tốt không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho việc dạy và học mà còn góp phần hình thành môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh cho trẻ em.
Theo tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia cần có diện tích khuôn viên tối thiểu 10m²/học sinh đối với vùng nông thôn và 6m²/học sinh đối với khu vực đô thị. Thực tế, nhiều trường tiểu học tại các thành phố lớn hiện nay chỉ đạt khoảng 2-4m²/học sinh, gây áp lực lớn lên không gian học tập và vui chơi của trẻ.
Khi tham quan trường, phụ huynh nên đặc biệt chú ý đến các phòng học. Phòng học cần đảm bảo diện tích tối thiểu 1.5m²/học sinh, ánh sáng tự nhiên tốt, thông thoáng và được trang bị đầy đủ bàn ghế, bảng, thiết bị nghe nhìn phù hợp với lứa tuổi học sinh. Các trường tiên tiến hiện nay thường có hệ thống máy chiếu, máy tính kết nối internet trong mỗi lớp học để hỗ trợ giảng dạy.
Bên cạnh phòng học thông thường, trường tiểu học chất lượng tốt cần có các phòng chức năng như phòng thư viện, phòng máy tính, phòng âm nhạc, phòng mỹ thuật, phòng thí nghiệm đơn giản. Đặc biệt, thư viện trường học đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng thói quen đọc sách và tự học của học sinh. Một thư viện tốt cần có đa dạng sách tham khảo, sách giáo khoa, truyện thiếu nhi phù hợp với lứa tuổi tiểu học.
Trang thiết bị học tập cần thiết cho học sinh lớp 1
Đối với học sinh lớp 1, trang thiết bị học tập phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thói quen học tập và phát triển kỹ năng. Trường tiểu học chất lượng tốt thường cung cấp các trang thiết bị học tập cơ bản như bảng từ, máy chiếu, thiết bị nghe nhìn, mô hình học tập trực quan.
Xu hướng hiện nay là các trường tiểu học tích hợp công nghệ vào giảng dạy với các thiết bị như bảng tương tác thông minh, máy tính bảng, phần mềm học tập tương tác. Theo thống kê, các trường có ứng dụng công nghệ phù hợp trong giảng dạy thường có học sinh phát triển kỹ năng số tốt hơn 30% so với các trường truyền thống.
Ngoài ra, các góc học tập trong lớp như góc đọc sách, góc toán học, góc khoa học, góc nghệ thuật với đầy đủ đồ dùng học tập cũng là điểm cộng lớn cho một trường tiểu học chất lượng. Những không gian này giúp trẻ học tập theo hứng thú và phát triển toàn diện các kỹ năng.
Không gian học tập và hoạt động ngoại khóa
Không gian học tập và hoạt động ngoại khóa là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của học sinh tiểu học. Trường học cần có sân chơi đủ rộng, an toàn với các thiết bị vui chơi phù hợp với lứa tuổi học sinh. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ em cần ít nhất 60 phút hoạt động thể chất mỗi ngày để phát triển khỏe mạnh.
Các trường tiểu học chất lượng cao thường có sân bóng đá mini, sân bóng rổ, bể bơi và các khu vực vui chơi ngoài trời được thiết kế an toàn. Bên cạnh đó, không gian xanh với cây cối, vườn trường cũng góp phần tạo môi trường học tập thân thiện và gần gũi với thiên nhiên.
Đối với hoạt động ngoại khóa, trường tốt thường có đa dạng câu lạc bộ như âm nhạc, mỹ thuật, thể thao, khoa học, ngoại ngữ… để học sinh có cơ hội phát triển sở thích và năng khiếu. Phụ huynh nên tìm hiểu liệu trường có thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khóa như dã ngoại, tham quan bảo tàng, công viên hay các hoạt động cộng đồng không.
An toàn học đường và chăm sóc sức khỏe học sinh
An toàn học đường và chăm sóc sức khỏe học sinh là yếu tố quan trọng hàng đầu mà mọi phụ huynh đều quan tâm. Trường tiểu học chất lượng tốt cần có hệ thống an ninh đảm bảo như camera giám sát, bảo vệ 24/7, quy trình đón – trả học sinh an toàn. Theo thống kê, 85% phụ huynh coi hệ thống an ninh trường học là yếu tố then chốt khi chọn trường cho con.
Về chăm sóc sức khỏe, trường học cần có phòng y tế với nhân viên y tế chuyên trách, tủ thuốc cơ bản và quy trình xử lý khi học sinh bị ốm hoặc tai nạn. Nhiều trường tiên tiến hiện nay còn có chương trình khám sức khỏe định kỳ cho học sinh và chương trình giáo dục sức khỏe phù hợp với lứa tuổi.
Bên cạnh đó, vấn đề vệ sinh trường học cũng cần được quan tâm. Nhà vệ sinh sạch sẽ, đủ số lượng (theo quy định là 1 nhà vệ sinh cho khoảng 60 học sinh), hệ thống cấp nước sạch, khu vực rửa tay đầy đủ xà phòng là những tiêu chí cơ bản. Canteen trường học (nếu có) cần đảm bảo an toàn thực phẩm, cung cấp bữa ăn cân bằng dinh dưỡng và phù hợp với nhu cầu của học sinh tiểu học.
Khoảng cách từ nhà đến trường và phương tiện đi lại
Khoảng cách từ nhà đến trường là yếu tố thiết thực có ảnh hưởng lớn đến chất lượng học tập và cuộc sống hàng ngày của cả trẻ và gia đình. Với học sinh lớp 1, khoảng cách từ nhà đến trường tối ưu thường được các chuyên gia giáo dục khuyến nghị không quá 2km hoặc thời gian di chuyển không quá 20-30 phút. Khoảng cách này đảm bảo trẻ không bị mệt mỏi khi đến trường và có thể duy trì sự tập trung trong suốt ngày học.
Theo khảo sát của Bộ Giáo dục và Đào tạo, 78% phụ huynh có con học lớp 1 cho rằng khoảng cách từ nhà đến trường là một trong ba yếu tố quan trọng nhất khi chọn trường. Thực tế cho thấy, trẻ em phải di chuyển quá xa đến trường thường có nguy cơ mệt mỏi, giảm khả năng tập trung và hiệu suất học tập bị ảnh hưởng. Một nghiên cứu gần đây còn chỉ ra rằng, những học sinh có thời gian di chuyển đến trường dưới 15 phút có kết quả học tập tốt hơn 15% so với những em phải di chuyển trên 45 phút.
Khi đánh giá yếu tố khoảng cách, phụ huynh cần cân nhắc cả tuyến đường đi. Đường đến trường cần an toàn, không có nhiều ngã tư phức tạp, đường cao tốc hay khu vực tiềm ẩn nguy hiểm. Nhiều trường tiểu học chất lượng tốt hiện nay có “bản đồ đường đi an toàn” được thiết kế riêng và chia sẻ với phụ huynh để đảm bảo an toàn cho học sinh.
Về phương tiện đi lại, phụ huynh cần cân nhắc nhiều phương án. Đối với trường gần nhà (dưới 1km), đưa đón con bằng đi bộ là lựa chọn tốt nhất, vừa giúp trẻ rèn luyện sức khỏe, vừa tạo cơ hội giao tiếp giữa cha mẹ và con cái. Với khoảng cách xa hơn, xe đạp (với học sinh lớn hơn), xe máy hoặc ô tô cá nhân là lựa chọn phổ biến.
Nhiều trường tiểu học chất lượng cao hiện cung cấp dịch vụ xe buýt đưa đón học sinh với chi phí dao động từ 500.000đ đến 2.000.000đ/tháng tùy khoảng cách. Dịch vụ này đảm bảo an toàn và tiết kiệm thời gian cho phụ huynh, nhưng cần đánh giá kỹ về chất lượng xe, kinh nghiệm của tài xế và bảo mẫu, cũng như hệ thống quản lý an toàn như GPS, camera giám sát trên xe.
Khi cân nhắc giữa trường gần nhà và trường xa nhưng chất lượng tốt hơn, phụ huynh nên xem xét các yếu tố như: khả năng tài chính, thời gian có thể dành cho việc đưa đón con, khả năng thích nghi của trẻ với việc di chuyển xa, và điều kiện giao thông địa phương. Thực tế cho thấy, nhiều gia đình chấp nhận cho con học trường xa hơn (3-5km) nhưng phải đảm bảo có phương tiện đưa đón an toàn và thuận tiện.
Một chiến lược khôn ngoan là chọn trường vừa có chất lượng tốt vừa có khoảng cách hợp lý. Trong trường hợp không thể cân bằng hai yếu tố này, phụ huynh nên ưu tiên chất lượng giáo dục nếu có đủ điều kiện đảm bảo việc đưa đón an toàn và hiệu quả cho con.
Chương trình giáo dục và hoạt động phát triển năng khiếu
Chương trình giáo dục và các hoạt động phát triển năng khiếu là hai yếu tố quan trọng định hình trải nghiệm học tập của trẻ tại trường tiểu học. Một chương trình giáo dục toàn diện không chỉ giúp trẻ tiếp thu kiến thức học thuật mà còn phát triển các kỹ năng sống cần thiết và nuôi dưỡng đam mê học tập suốt đời.
Hiện nay, các trường tiểu học công lập đều tuân theo chương trình giáo dục phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, cách triển khai và các hoạt động bổ trợ có thể khác nhau đáng kể giữa các trường. Phụ huynh nên tìm hiểu liệu trường có áp dụng những phương pháp giáo dục tiên tiến hay không, chẳng hạn như học tập trải nghiệm, học tập dự án, hay tích hợp STEM vào giảng dạy.
Đánh giá chương trình chính khóa và ngoại khóa
Chương trình chính khóa tại các trường tiểu học công lập được xây dựng theo chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, bao gồm các môn học cơ bản như Tiếng Việt, Toán, Tự nhiên và Xã hội, Đạo đức, Âm nhạc, Mỹ thuật, Thể dục và một số môn học tự chọn. Tuy nhiên, chất lượng triển khai có thể khác nhau đáng kể.
Khi đánh giá chương trình chính khóa, phụ huynh nên quan tâm đến cách trường phân bổ thời gian cho các môn học, phương pháp giảng dạy và đánh giá học sinh. Các trường tiểu học chất lượng cao thường có cách tiếp cận cân bằng, không quá chú trọng vào các môn Toán, Tiếng Việt mà tạo điều kiện phát triển toàn diện cho học sinh thông qua các môn học khác.
Về chương trình ngoại khóa, đây là điểm khác biệt lớn giữa các trường tiểu học. Một trường tốt thường có chương trình ngoại khóa phong phú bao gồm các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, khoa học và cộng đồng. Theo thống kê, học sinh tham gia các hoạt động ngoại khóa đều đặn có xu hướng phát triển kỹ năng xã hội tốt hơn 40% và cải thiện kết quả học tập 25% so với những em không tham gia.
Phụ huynh nên tìm hiểu xem trường có tổ chức các hoạt động như hội chợ khoa học, hội diễn văn nghệ, các cuộc thi học thuật, dã ngoại giáo dục hay các dự án cộng đồng không. Những hoạt động này không chỉ giúp học sinh áp dụng kiến thức vào thực tế mà còn phát triển kỹ năng làm việc nhóm, tư duy sáng tạo và ý thức trách nhiệm với cộng đồng.
Các câu lạc bộ và hoạt động phát triển toàn diện
Các câu lạc bộ và hoạt động phát triển toàn diện đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng sở thích, phát triển năng khiếu và tạo cơ hội cho học sinh khám phá tiềm năng của bản thân. Trường tiểu học chất lượng tốt thường có đa dạng câu lạc bộ như âm nhạc, mỹ thuật, võ thuật, cờ vua, robotics, ngoại ngữ, khoa học…
Theo nghiên cứu của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, học sinh tham gia ít nhất một câu lạc bộ tại trường có khả năng phát hiện và phát triển năng khiếu cao hơn 60% so với những em không tham gia. Đặc biệt, với học sinh lớp 1, việc tham gia các câu lạc bộ còn giúp trẻ làm quen nhanh hơn với môi trường học đường, xây dựng mối quan hệ bạn bè và tăng cường sự tự tin.
Phụ huynh nên tìm hiểu về các câu lạc bộ tại trường: số lượng và đa dạng của câu lạc bộ, thời gian hoạt động, chi phí tham gia, trình độ của giáo viên hướng dẫn và kết quả đạt được của câu lạc bộ trong các cuộc thi hoặc sự kiện. Những trường có chương trình phát triển năng khiếu bài bản thường có lịch trình hoạt động rõ ràng, giáo viên chuyên môn cao và cơ sở vật chất phù hợp cho từng loại hoạt động.
Bên cạnh đó, phụ huynh cũng nên quan tâm đến cách trường phát hiện và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu đặc biệt. Một số trường tiểu học chất lượng cao có chương trình riêng cho học sinh năng khiếu với giáo trình nâng cao, giáo viên chuyên biệt và cơ hội tham gia các cuộc thi cấp thành phố, quốc gia hoặc quốc tế.
Thành tích học tập và kết quả giáo dục của trường tiểu học
Thành tích học tập và kết quả giáo dục là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng của một trường tiểu học. Mặc dù không phải là yếu tố duy nhất, nhưng thành tích học tập của học sinh phản ánh phần nào hiệu quả của chương trình giáo dục, phương pháp giảng dạy và môi trường học tập tại trường.
Khi đánh giá thành tích học tập của một trường tiểu học, phụ huynh nên xem xét nhiều khía cạnh khác nhau. Đầu tiên là tỷ lệ học sinh hoàn thành chương trình học với kết quả tốt và khá. Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các trường tiểu học công lập chất lượng cao thường có tỷ lệ học sinh đạt loại giỏi và khá trên 80%, trong đó học sinh giỏi chiếm ít nhất 40%.
Bên cạnh đó, phụ huynh nên quan tâm đến thành tích của học sinh trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp quận/huyện, thành phố hoặc các cuộc thi học thuật khác như Olympic Toán, Tiếng Anh, Khoa học… Những trường có học sinh đạt giải cao và số lượng giải thưởng nhiều trong các kỳ thi này thường có chất lượng giảng dạy tốt và chú trọng bồi dưỡng học sinh năng khiếu.
Một chỉ số quan trọng khác là sự tiến bộ của học sinh. Trường tiểu học tốt không chỉ giúp học sinh giỏi phát triển mà còn hỗ trợ hiệu quả học sinh trung bình và yếu tiến bộ. Phụ huynh có thể tìm hiểu về các chương trình phụ đạo, bồi dưỡng của trường và tỷ lệ học sinh cải thiện kết quả học tập qua từng năm học.
Đối với học sinh lớp 1, kết quả đánh giá năng lực đọc và toán sau năm học đầu tiên là chỉ số đáng quan tâm. Theo nghiên cứu, học sinh lớp 1 đạt chuẩn về kỹ năng đọc hiểu và tính toán cơ bản có xu hướng duy trì kết quả học tập tốt trong những năm tiếp theo. Phụ huynh có thể tham khảo tỷ lệ học sinh lớp 1 đạt chuẩn về các kỹ năng này tại trường đang cân nhắc.
Ngoài thành tích học thuật, kết quả giáo dục toàn diện cũng rất quan trọng. Phụ huynh nên tìm hiểu về việc rèn luyện đạo đức, kỹ năng sống và phát triển thể chất của học sinh tại trường. Một trường tiểu học tốt sẽ không chỉ đào tạo học sinh có kiến thức tốt mà còn giúp các em phát triển nhân cách, lòng nhân ái, tinh thần trách nhiệm và các kỹ năng xã hội cần thiết.
Để có thông tin chính xác về thành tích và kết quả giáo dục của trường, phụ huynh có thể tham khảo báo cáo tổng kết năm học (thường được công bố trên website của trường), trao đổi với ban giám hiệu trong các buổi tham quan trường hoặc tham khảo ý kiến từ phụ huynh khác có con đang học tại trường. Một số trường tiểu học còn có bảng thành tích trưng bày tại trường với các giải thưởng, chứng nhận mà học sinh và nhà trường đạt được.
Tuy nhiên, phụ huynh cũng cần lưu ý rằng, thành tích học tập không phải là tiêu chí duy nhất để đánh giá một trường tiểu học tốt. Môi trường học tập hạnh phúc, phương pháp giáo dục phù hợp với đặc điểm của trẻ và sự quan tâm, hỗ trợ của giáo viên đối với từng học sinh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình trải nghiệm học tập và phát triển của trẻ.
Phương pháp tìm hiểu và đánh giá uy tín của trường
Để có thể đánh giá chính xác về chất lượng và uy tín của một trường tiểu học, phụ huynh cần thực hiện nhiều phương pháp tìm hiểu khác nhau. Việc thu thập thông tin đa chiều sẽ giúp cha mẹ có cái nhìn khách quan và toàn diện hơn về trường học trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.
Đầu tiên, phụ huynh nên tìm hiểu thông tin trên website chính thức của trường và các kênh truyền thông xã hội. Hiện nay, hầu hết các trường tiểu học chất lượng tốt đều có website riêng với đầy đủ thông tin về lịch sử phát triển, tầm nhìn sứ mệnh, đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, chương trình giáo dục và các hoạt động nổi bật. Phụ huynh cũng nên theo dõi fanpage hoặc kênh YouTube của trường để nắm bắt các hoạt động thường xuyên và văn hóa học đường.
Tham quan trực tiếp trường học là bước không thể thiếu. Nhiều trường tiểu học tổ chức các buổi open day hoặc tham quan theo lịch hẹn cho phụ huynh tương lai. Khi tham quan, cha mẹ nên quan sát kỹ cơ sở vật chất, không khí lớp học, thái độ của giáo viên và học sinh, cũng như đặt câu hỏi trực tiếp với ban giám hiệu về những vấn đề quan tâm. Theo khảo sát, 92% phụ huynh cho rằng cảm nhận khi tham quan trường là yếu tố quan trọng nhất trong quyết định chọn trường.
Tham khảo ý kiến từ ban đại diện cha mẹ học sinh
Ban đại diện cha mẹ học sinh là nguồn thông tin quý giá khi đánh giá về chất lượng và uy tín của một trường tiểu học. Đây là những người có con đang học tại trường nên họ có trải nghiệm thực tế và hiểu rõ về ưu, nhược điểm của nhà trường.
Phụ huynh có thể liên hệ với ban đại diện cha mẹ học sinh thông qua các buổi tham quan trường, các hội nhóm phụ huynh trên mạng xã hội hoặc thông qua bạn bè, người quen có con đang học tại trường. Khi trao đổi, cha mẹ nên đặt những câu hỏi cụ thể về chất lượng giảng dạy, sự quan tâm của giáo viên đối với học sinh, các hoạt động ngoại khóa, chính sách khen thưởng – kỷ luật và mức độ hài lòng chung của phụ huynh.
Một chiến lược hiệu quả là tìm kiếm ý kiến từ nhiều phụ huynh khác nhau, đặc biệt là những người có con ở các khối lớp khác nhau và có thời gian gắn bó với trường khác nhau. Điều này sẽ giúp có cái nhìn đa chiều hơn về chất lượng giáo dục của trường theo thời gian.
Tìm hiểu thông tin từ phòng giáo dục quận/huyện
Phòng Giáo dục và Đào tạo quận/huyện là đơn vị quản lý trực tiếp các trường tiểu học công lập trên địa bàn, nên họ có thông tin chính thống và đánh giá khách quan về chất lượng các trường. Phụ huynh có thể liên hệ với Phòng Giáo dục để tìm hiểu về xếp hạng chất lượng giáo dục, kết quả kiểm định chất lượng và các thành tích nổi bật của các trường.
Nhiều Phòng Giáo dục hiện nay có website riêng với thông tin về các trường học trên địa bàn, bao gồm cả báo cáo thường niên về chất lượng giáo dục. Phụ huynh cũng có thể tìm hiểu xem trường có đạt chuẩn quốc gia hay không, đạt mức độ nào (mức độ 1 hay mức độ 2) và được công nhận trường tiên tiến xuất sắc hay không.
Bên cạnh đó, thông tin về các cuộc thi học sinh giỏi cấp quận/huyện, thành phố và kết quả của từng trường cũng là dữ liệu hữu ích để đánh giá chất lượng giáo dục. Phụ huynh có thể yêu cầu Phòng Giáo dục cung cấp thông tin này hoặc tìm kiếm trên website của họ.
Một số chỉ số quan trọng khác mà phụ huynh nên tìm hiểu từ Phòng Giáo dục bao gồm: tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn của từng trường, kết quả thanh tra, kiểm tra của các cơ quan chức năng, và các dự án phát triển giáo dục đang được triển khai tại trường.
Chính sách miễn học phí và các khoản phụ thu tại trường
Với thông tin mới nhất về việc miễn học phí cho học sinh các trường công lập từ năm học 2025-2026, vấn đề tài chính khi cho con học trường công lập đã có nhiều thay đổi tích cực. Tuy nhiên, phụ huynh vẫn cần hiểu rõ về chính sách miễn học phí và các khoản phụ thu có thể phát sinh để có kế hoạch tài chính phù hợp.
Theo quyết định của Bộ Chính trị, từ năm học 2025-2026, tất cả học sinh từ mầm non đến THPT tại các trường công lập sẽ được miễn toàn bộ học phí. Đây là chính sách mang tính đột phá, giúp giảm gánh nặng tài chính cho các gia đình và tăng cơ hội tiếp cận giáo dục công bằng cho mọi đối tượng học sinh. Với kinh phí ước tính khoảng 30.000 tỷ đồng/năm, chính sách này sẽ được ngân sách trung ương và địa phương cùng chi trả.
Mặc dù được miễn học phí, nhưng phụ huynh vẫn cần lưu ý rằng vẫn có các khoản phụ thu khác tại trường công lập. Các khoản này thường bao gồm:
1. Bảo hiểm y tế học sinh: Đây là khoản bắt buộc theo quy định của nhà nước, với mức phí khoảng 500.000-700.000 đồng/năm tùy địa phương. Bảo hiểm y tế giúp học sinh được chăm sóc sức khỏe và khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế công.
2. Bảo hiểm tai nạn: Một số trường yêu cầu học sinh tham gia bảo hiểm tai nạn với mức phí dao động từ 100.000-200.000 đồng/năm, nhằm bảo vệ học sinh trước các rủi ro có thể xảy ra trong và ngoài trường học.
3. Đồng phục và đồ dùng học tập: Chi phí cho đồng phục (áo, quần/váy, áo khoác, thể dục…) thường dao động từ 500.000-2.000.000 đồng tùy trường. Đồ dùng học tập như sách vở, bút, cặp sách… có thể tốn thêm 1.000.000-2.000.000 đồng/năm.
4. Quỹ phụ huynh/Quỹ hoạt động: Nhiều trường có khoản đóng góp tự nguyện vào quỹ phụ huynh hoặc quỹ hoạt động để hỗ trợ các hoạt động ngoại khóa, trang bị thêm tài liệu, cải thiện cơ sở vật chất. Mức đóng góp này thường từ 300.000-1.000.000 đồng/năm tùy trường và địa phương.
5. Chi phí cho các hoạt động ngoại khóa: Các chuyến dã ngoại, tham quan bảo tàng, rạp chiếu phim… thường có phí riêng, dao động từ 100.000-500.000 đồng/hoạt động.
6. Tiền ăn bán trú (nếu có): Đối với trường có tổ chức bán trú, chi phí tiền ăn thường dao động từ 25.000-40.000 đồng/ngày (khoảng 500.000-800.000 đồng/tháng).
7. Phí các lớp năng khiếu, câu lạc bộ: Nếu học sinh tham gia các hoạt động năng khiếu ngoài giờ như âm nhạc, mỹ thuật, thể thao… có thể phát sinh thêm chi phí từ 300.000-1.500.000 đồng/tháng tùy loại hình.
Khi chọn trường, phụ huynh nên tìm hiểu kỹ về các khoản phụ thu này và yêu cầu nhà trường cung cấp danh sách chi tiết, công khai. Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tất cả các khoản thu phải được công khai, minh bạch và được sự đồng thuận của ban đại diện cha mẹ học sinh.
Một số trường công lập chất lượng cao có thể có mức phụ thu cao hơn cho các hoạt động bổ trợ và nâng cao chất lượng giáo dục. Ví dụ, một số trường có chương trình tiếng Anh tăng cường với giáo viên nước ngoài có thể thu thêm 3.000.000-5.000.000 đồng/học kỳ.
Phụ huynh nên đánh giá xem các khoản phụ thu có tương xứng với giá trị giáo dục mà con nhận được hay không. Đồng thời, cũng cần lưu ý rằng theo quy định, nhà trường không được ép buộc học sinh tham gia các hoạt động tốn phí ngoài chương trình chính khóa nếu gia đình không đồng ý hoặc không có khả năng chi trả.
Cân nhắc giữa việc chọn trường gần nhà và trường chất lượng
Một trong những quyết định khó khăn nhất khi chọn trường cho con vào lớp 1 là cân nhắc giữa trường gần nhà và trường có chất lượng tốt nhưng ở xa hơn. Đây là sự đánh đổi mà nhiều phụ huynh phải đối mặt, đặc biệt tại các thành phố lớn nơi chất lượng giáo dục giữa các trường có thể chênh lệch đáng kể.
Trường gần nhà mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Thứ nhất, việc di chuyển thuận tiện giúp tiết kiệm thời gian và công sức cho cả gia đình. Thống kê cho thấy, mỗi ngày, phụ huynh có con học trường gần nhà (dưới 2km) tiết kiệm được trung bình 1-1.5 giờ so với những người có con học trường xa (trên 5km). Thứ hai, trẻ có thể dậy muộn hơn, không bị mệt mỏi vì di chuyển xa và có nhiều thời gian hơn cho các hoạt động sau giờ học.
Theo các chuyên gia tâm lý trẻ em, việc học gần nhà còn giúp trẻ dễ dàng hòa nhập với cộng đồng xung quanh, xây dựng mối quan hệ bạn bè lâu dài và có thể tự đi học khi lớn hơn, tạo điều kiện phát triển tính tự lập. Ngoài ra, trường gần nhà thường áp dụng chính sách tuyển sinh theo địa bàn, nên việc xét tuyển đơn giản hơn, giảm áp lực cạnh tranh cho trẻ.
Mặt khác, trường có chất lượng tốt dù ở xa hơn cũng mang lại nhiều lợi ích không thể phủ nhận. Đầu tiên là cơ hội tiếp cận nền giáo dục chất lượng cao hơn với đội ngũ giáo viên giỏi, cơ sở vật chất tốt và phương pháp giảng dạy tiên tiến. Theo nghiên cứu của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, chất lượng giáo dục có thể ảnh hưởng tới 45% kết quả học tập và phát triển của trẻ trong giai đoạn tiểu học.
Một trường chất lượng tốt thường có môi trường học tập cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích trẻ phát triển toàn diện và tạo nền tảng vững chắc cho các cấp học sau này. Nhiều trường này còn có chương trình ngoại khóa phong phú, tạo cơ hội cho trẻ khám phá và phát triển năng khiếu.
Để cân nhắc giữa hai lựa chọn này, phụ huynh nên đánh giá dựa trên một số yếu tố sau:
1. Khả năng thích nghi của trẻ: Một số trẻ dễ mệt mỏi khi phải di chuyển xa, trong khi những trẻ khác có thể thích nghi tốt hơn. Phụ huynh nên quan sát và đánh giá khả năng thích nghi của con.
2. Điều kiện gia đình: Nếu gia đình có đủ thời gian và phương tiện để đưa đón con đến trường xa, hoặc có thể chi trả cho dịch vụ đưa đón học sinh, thì lựa chọn trường chất lượng tốt ở xa có thể khả thi hơn.
3. Chênh lệch về chất lượng: Phụ huynh nên đánh giá mức độ chênh lệch về chất lượng giữa trường gần nhà và trường ở xa. Nếu trường gần nhà cũng có chất lượng khá tốt, việc lựa chọn nó sẽ hợp lý hơn.
4. Cộng đồng học sinh: Môi trường bạn bè và cộng đồng học sinh cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến trải nghiệm học tập và phát triển của trẻ.
5. Kế hoạch dài hạn: Phụ huynh nên cân nhắc kế hoạch giáo dục dài hạn cho con. Nếu dự định cho con học tại trường chuyên hoặc trường chất lượng cao ở cấp học sau, việc đầu tư vào nền tảng giáo dục tốt ngay từ đầu có thể là lựa chọn đúng đắn.
Một chiến lược cân bằng là chọn trường có chất lượng khá tốt trong bán kính 3-5km từ nhà, kết hợp với việc bổ sung các hoạt động học tập và phát triển năng khiếu ngoài giờ nếu cần. Điều này vừa đảm bảo chất lượng giáo dục, vừa không gây áp lực quá lớn về việc di chuyển hàng ngày.
Cuối cùng, phụ huynh nên nhớ rằng, dù chọn trường nào, sự quan tâm và đồng hành của gia đình trong quá trình học tập của con vẫn là yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành công trong học tập và phát triển toàn diện của trẻ.
Với việc áp dụng chính sách miễn học phí toàn diện từ năm học 2025-2026, các bậc phụ huynh có thêm nhiều lựa chọn để cân nhắc trường công lập phù hợp nhất cho con mình bước vào lớp 1 mà không bị giới hạn quá nhiều bởi vấn đề tài chính.